Мэдээжэ уран зохеолшо, багша,
Агын уран зохеолой нэгэдэлэй хүтэлбэрилэгшэ
Жамьян Балданжабоной
115 жэлэй ойн баярта зорюулагдана
Агын автономито округой Дулдаргын аймагай Шандали нютагhаа уг гарбалтай манай элитэ уран зохеолшо Жамьян Балданжабон 1909 ондо мартын 14-дэ Дамдинай Балданжабонай юрын гэр бʏлэдэ тʏрэhэн намтартай. Тэрэ гэhээр хэды сагшье ʏнгэрбэ, теэд алдар нэрэнь мʏнхэ байна ха юм. Цыбен Жамцараногай номой сангай байшан соо мартын 5-да уран зохеолшоной замда зорюулагдаhан ехэ уулзалга хараалагданхай. Энэ уулзалгада уран зохеолшын зохеохы намтартай дахяад танилсаха, зохеолнуудайнь удха шанар ажаглан үзэхэ гэхэ мэтэ тʏсэбʏʏд табяатай. Энээнэй хажуугаар номой сангай ажалтад Жамьян Балданжабоной номуудай, тэрээн тухай статья болон зураглалнуудай үзэсхэлэн бэлдэжэ, олоной hонорто дурадхаха.
Агуу уран зохеолшын намтартай саашань танилсая. Балданжаб эсэгэнь гартаа ехэ дʏйтэй, дархан хʏн байhан гэхэ. Эсэгэеэ дахажа, Жамьян хʏбүүн хʏдөө ажахын ажалда дʏршэhэн байна. Урданай зон улаан гараараа хара ажал хэжэ, хоолойгоо тэжээдэг байhан гээшэ ааб даа: гараараа тʏлеэ хюрөөдэхэ, ʏбhэ сабшаха г.м.
Сʏлөөтэй сагтаа Балданжаб эсэгэнь хʏбʏʏндээ ʏзэг заахые оролдодог байгаа. Тиигэжэ үзэг бэшэг мэдэхэ болоод, Гомбын Санжимитаб гэжэ нютагай багшада заалгаhан байна. Удаань арбаад бүдүүн зониие уншажа, бэшэжэ hургаhанай hүүлээр Жамьян Балданжабон 15 наhатайдаа нютагайнгаа hургуулида орожо, эрхимээр эхин hургуулияа дʏʏргэбэ. Тэрэнэй удаа Агын долоон жэлэй hургуулида hураа.
1920-30-аад онуудта ВЛКСМ-эй Агын аймагай пионернүүдэй бюрогой түрүүлэгшээр хʏдэлөөд, Дээдэ-Yдэдэ «Буряад — Монголой ʏнэн» газетын ниитын таhагые даагшаар ажаллажа эхилээ. Тэрэ сагhаа хойшо Жамьян Балданжабон газетын редакторааршье, журналистааршье олон жэлдэ хʏдэлөө.
1939 ондо Ага нютагаа бусажа, окроногой hургуулинуудай инспекторэй ажал ябуулаа. Саашадаа Жамьян Балданжабон буряад хэлэнэй багшаар ажаллаа. 1942 оной май hapahaa Улаан сэрэгтэ абтажа, алба хаагаа. 1946 оной январьhаа Агынгаа hургуулида бусажа, багшалhан байна.
1947 ондо Жамьян Балданжабон Агын уран зохеолой нэгэдэл байгуулhан, гэшʏʏдынь Ц-А. Дугар-Нимаев элитэ эрдэмтэн, Д. Жапхандаев, А. Жамбалон, Ц. Жамбалов, В. Намсараев, Д. Эрдынеев мэдээжэ уран зохеолшод, шʏлэгшэд болоhон байнад. Тиихэдэ Жамьян Балдановичай Агын хизаар ороноо шэнжэлэлгын музей байгуулалсажа, түрүүшын даргаарнь ажаллаhаниинь бултанда эли.
Нютаг ороноо суурхуулhан Жамьян Балданович Балданжабон арад зондоо хʏндэтэй, ехэ ябуулгатай, олондо мэдээжэ хʏн байhан. Алтан гуурhанайнь мʏрнʏʏд мʏнөөшье болотор арад зоной ухаан бодол хүлгөөhөөр.
Хүндэтэ уншагшад, манай номой үзэсхэлэнтэй танилсахыетнай уринабди.
Бабуева С.М.
Цыбен Жамцараногой нэрэмжэтэ номой сангай хизаар ороноо шэнжэлэлгын таhагай ахамад библиотекарь.
