- Эрэ хүндэ эдеэнэй дээжэ аягалдаг. Гэртэ орохо, гарахадаа, эрэ хүниие урдаа табидаг.
- Эрэшүүл гээшэ хэр угhаа ударидагша гэжэ мэдэрэгдэhэн, дээдэ шатын гэжэ шажан мүргэлдэшье байдаг.
- Эсэгынгээ үhэ абажа болохогүй – нүгэл, эсэгэнь өөрөө үhэеэ абажа эхилээд, хайша хүргэхэ.
- Зүү, хурабша, утаhан, хайша өөрын тусхай газарта хадагалагдаха ёhотой, эндэ тэндэ хаягдахагүй.
- Зүүнэй hабагша дан ута байхадаа, харгы хааха гэдэг.
- Оёжо дүүргээд, утаhаяа утаар хубсаhандаа орхихоёо сээрлэхэ – үбшэн хүрэбэл, ута унжагараар хүрэхэ (удаан эдэгэжэ ядаха).
- Оёгдожо байhан юумэ, зүү хурабшаяа алхажа, гэшхэжэ болохогүй – бүтэсэгүй болошохо, нүгэл.
- Хайша алсайлгаад табижа болохогүй – мал гаршада орохо (үхэхэ, үсөөрхэ).
- Баруун гараараа хүнhөө юумэ абаха, зүгөөр угза татахагүй, үшөө буруу хаража байжа абабал, хэшэг зайлаха.
- Хайшаар хооhон юумэ хайшалжа болохогүй – шонын шүдэн хурсадаха.
- Сэмгэнэй яhа мүлжэжэ сэбэрлээд, заабол хуха сохёод хаяха. Бүтэн үлэhэн сэмгэнэй яhан соо шүдхэр байрлаха гэдэг аабза.
- Һээрэй яhа хуха сохёод хаяха – малай hүнэhэн хотонойнгоо мал соо үлэхэ.
- Бүхэли мяха эдихэдээ, яhыень сэбэрээр, зохидхон хутагаар сэбэрлэн, мүлжэжэ hураха. Тиигэбэл, сэбэр hайхан үхибүүдтэй болохо гэдэг. Зүгөөр хутага эреэрнь өөдэнь орхихогүй, хүн адаха.
- Яарангүй эдеэлхэ. Хэр угhаа буряад зон эдеэлхэдээ, дуугаралсахаяа болишодог байhан гээшэ, тиихэдээ hайнаар жажалжа эдинэ. Эдеэн бэедэ hайнаар, зүбөөр шэнгэнэ.
- Угаадаhа, галайнгаа үнэhэ хоорондонь холингүйгөөр, голые уруудуулан хаядаг.
- Бурханай номой уншалгануудай, сахюусан хураhанай, ламанарай зорюута тарняар уншажа үлеэhэн аршаанаар бэеэ сэбэрлэжэ, бузарhаа, хэлэ аманhаа аршаанлахадаа, угаадаhыень, утагдаhан санзайтайнь голые уруудуулан хаяад, таазаа уруунь харуулаад, гэдэргээ харангүй, гэртэ ородэг ёhо байха.
- Худалаар бү уйла (бархира) – эхэ эсэгэш үхэхэ.
- Хэрүүл, хэлэ ама хэлэжэ ябахагүй, нүгэл. «Хэрүүлэй үзүүртэ — шуhан, үреэлэй үзүүртэ — тоhон» гэжэ бү марта, hанажа яба. Хүн хүнэй сухалhаа айдаггүй юм. Хүнэй hэшхэлhээ айдаг.
- Үритэ хүн хүнэй үриие бү хэлэ, бэетэ хүн хүнэй бэеые бү хэлэ.
- Аха ба эгэшэ зоной урдаhаа дуугархагүй, хэлэhэн юумэндэнь hөөргэдэхэгүй.
- Таниhан, таняашьегүй хүниие мэндэшэлэ. Аха заха зониие хүндэлэ. Аха гү, али абгай, хээтэйшье гэжэ хандажа яба. Аха эгэшэ зоной урдуур нарыень буляажа гаралтагүй, хүлеэгээд, hүүлдэнь гара.
Цыремжит Батоевагай суглуулбариhаа.
