Буряад хэлэн – эхэ эсэгын үндэhэн хэлэн. Энэ хэлэн дээрэ эртэ урда сагhаа хойшо буряад арад хоорондоо харилсажа, hанал бодолоо хубаалсажа, бэе бэеэ ойлгосожо, эбтэй ажаhуудаг байгаа.
Мүнөөшье болотор үбгэд хүгшэднай үреэлнүүдые хэлэhээр, дуунуудые дуулаhаар, сэсэн мэргэн үгэнүүдые hургаал болгон үгэhөөр. Манай турэл буряад хэлэн, ЮНЕСКО-гэй шиидхэбэреэр, хосоржо байhан хэлэнүүдэй тоодо оруулагдаhан. Иимэ хүндэ байдалда ороhон тушаа соносхоод, түрэл хэлэнэйнгээ баялигтай, һайхантай, сэсэнтэй танилсуулан, үхибүүдтээ хэлэндээ дурлал, hонирхол түрүүлхын түлөө үргэн хэмжээнэй ажалаа ябуулха уялгатайбди.
Уласхоорондын түрэлхи хэлэнэй үдэртэ зорюулан, Цыбен Жамцараногой нэрэмжэтэ Агын хизаарай номой сангай нютаг ороноо шэнжэлэлгын таhагай ажалтад «Дэлгэрэг лэ, буряад хэлэмнай!» гэhэн хэмжээ ябуулга Агын нэгэдэхи дунда hургуулиин hурагшадтай үнгэргэбэ.
Эхэ хэлэеэ мэдэхэгүй залуу үетэн мүнөө үндыжэ байна. Энэ ябадалда хэн зэмэтэйб? Бидэ бултадаа зэмэтэйбди. Yри хүүгэдээ hургаагүй, заажа, хэлэжэ үгөөгүй аба эжын зэмэ эндэ бии гэжэ тэмдэглэхэнь шухала. Эгээ түрүүн хүн гэр бүлэдөө сэдьхэл хүдэлгэмэ хурса, уян, баян түрэл хэлэн дээрээ хөөрэлдэхэ ёhотой.
Буряад хэлэн дээрэ бэшэдэг бэлигтэй зохёолшод, поэдүүд олон юм. Бидэ, номой сангайхид, уншагшадаа буряад классигуудай зохёолнуудтай саг үргэлжэ танилсуулдагбди. Тэдэнэй жэнхэни хэлэн дээрэ бэшэhэн зохёолнуудые уншаhан хүн үндэhэн хэлэнэй баялигые мэдэжэ, сэгнэжэ шадаад, омогорхон ябаха аргатай ха юм.
Энэшье удаа арадай аман зохёолтой, соёлтоёо, ёhо заншалнуудтай танилсуулhан мүрысөөнүүдые үнгэргэбэбди. «Түрэлхи hайхан хэлэеэ шудалая!» гэжэ нэрэтэй «Своя игра» гэhэн наада үхибүүд hонирхон наадаа. Наадан табан сэдэбhээ бүридөө: «Заншалай hабагша», «Сагаан эдеэн табаг, мяхан эдеэн табаг», «Түрэл ба түрэлхид», «Аман зохеолой үгын баялиг», «Арадай угалзанууд». «Хоер хэлэеэ тэгшэ мэдэе!» гэhэн мүрысөөндэ ородоор бэшэhэн багахан уран зохеол буряад хэлэндэ оршуулаа. «Эжын ханза» гэhэн викторина үнгэргэгдөө. Үхибүүд үреэлнүүдые бэе бэедээ, номой сангай ажалшадта хэлээ.
Сахижа ябая!
Уян hайхан буряад хэлээрээ
Урин зөөлэхэнөөр хэлэжэ ябая,
Уг изагуураа, удха заяагаа
Улам сэгнэжэ, үргэн ябаял!
Баршад хүндэ энэ сагта
Буряад хэлэеэ, буряад нэрэеэ,
Баабай эжы, айл аймагаа
Бурхан шэнгеэр сахижа ябая!
Батомункуева Р.М.,
Цыбен Жамцараногой нэрэмжэтэ номой сангай хизаар ороноо шэнжэлэлгын таhагые даагша
