Алексей Тенчой «Сагаахан заан Ланченкар»
Алексей Тенчой «Сагаахан заан Ланченкар» (Белый слоненок Ланченкар) – рассказы для детей на бурятском языке, […]
Эгээл эдир шагнагшадта зорюулагдаhан Алексей Тенчойгой «Сагаахан заан Ланченкар» гэhэн аудионом Цыбен Жамцараногой нэрэмжэтэ хизаарай номой сангай ажалтад бэлдэн гаргаба. Энэ аудионом Үбэр Байгалай хизаарай соелой Яаманай шугамаар мүнгэн тэдхэмжын туhаар нара хараа. Недондо жэл хизаарай номой сан ба Агын номой сангуудай бүлгэм гэhэн ниитэ эмхиин суг бэлдэhэн проект грант шүүжэ, энэ сагай болзорто «дуугардаг» 7 номууд гараба. Эдэ хадаа Ж.Тумуновай «Нойрhоо hэриhэн тала» ба «Степь проснулась», Д.Батожабайн «Уулын бүргэдүүд» ба «Горные орлы», Ж.Балданжабоной «Паровоз хуугайлна» ба «Беркут», мүн Алексей Тенчойгой «Сагаахан заан Ланченкар» болоно. Тиигэжэ энэ проектын аша туhаар бүхыдөө аудиономуудай жаса 10 номоор ехэ болохоор хараалагдана. Энээнhээ урагша Агын хизаарай номой сангай ажалтад Агын телевиденитэй хэлсээ баталжа, хэды номуудые аудио түхэлэй болгохо ажал ябуулаа бэлэй. Харин эгээ мүнөө сагта номой сангай дэргэдэ абяа буулгадаг тусхай студи түхеэрэгдэhэн дээрэhээ энэ ажал бүри эршэмтэйгээр ябуулагдана гээд тэмдэглэмээр.
Алексей Тенчойгой зохеохы ажалда үхибүүдтэ зорюулагдаhан номууд онсо hуури эзэлдэг. Сэсэн сагаахан заан Ланченкар ба тэрэнэй нүхэд – hармагшан, шандаган ба торхируун – онтохоной гайхамшагта ороноор уншагшадые аяншалуулна. Шэнэ асуудалнууд ба таабаринууд, Буддын hургаалнуудай заншал баримталhан hонирхолтой хүлеэгдээгүй харюунууд эдир уншагшадташье ба тэдэнэй гэртэхиндэшье ойлгосотой. Үхибүүдэй, үхибүүдтэеэ хамта уншахада hонин ном. Гүнзэгы гүн удхатай, hонирхолтой. Яагаад колибри бишыхан болооб, юундэ кенгуруда тулам хэрэгтэйб г.м. ажаглалгануудые жаахан заанай нюдөөр, тэрэнэй үгөөр автор зураглана.
Оршон тойронхи байгаали, дүтынхидөө хайрлаха, дуратайгаар хандаха, хүндэлхэ мэдэрэл түрүүлхыень автор уряална. Ланченкар тухай онтохонууд ямар нэгэн үзэл, шажанда хандуулагдаhан бэшэ, харин Энэдхэг ороной түүхэ домогуудтай танилсуулhан ном болоно. Сагаахан заан Ланченкар элдэб гайхамшагта амитадуудтай уулзаhан ушарнуудыень автор харуулна. Гүнзэгы удхатай, ажабайдал тухай бодомжолго үгэдэг ба үгын удха дээрэ ехэ ажал хэжэ, амидаралай үнэн бодото байдал тухай мэдэсэ үгэhэн бүтээлнүүд гээд тэмдэглэлтэй.
Номой автор, үхибүүдтэ зорюулагдаhан номуудай уран зохеолшо, Москва хотын уран зохеолшодой холбооной гэшүүн Алексей Тенчой 2007 ондо Бүхэроссиин ниитэ шагнал — «За осуществление благотворительной деятельности» гэhэн номинацида «За полезное» гэhэн мүнгэн ба «Профессионал России» гэhэн медальнуудаар шагнагдаhан.
Тенчой Агын тойрогой Ага-Хангил hууринда түрэhэн. Түрэл гаралайнгаа, илангаяа Махамади эжынгээ зүбшөөлөөр Агын дасанай хубараг болоhон. 16 наhандаа Монголдо, Түгэдтэ hуралсалаа үргэлжэлүүлөө. Харин 1995 ондо багшанарайнгаа дурадхалгаар Энэдхэг орон ошожо, мэдээжэ Дрепунг Гоман дасанда Буддын гүн ухаанай hуралсалаа дээшэлүүлөө. Тэрэ ородшье, буряадшье хэлэнүүд дээрэ олон номуудые хэблэн гаргаhан. Тэдэнэйнь дунда үхибүүдтэ зорюулагдаhан номууд онсо hуури эзэлдэг.
Дамдинжапова С.Б.,
Ц.Жамцараногой нэрэмжэтэ Агын хизаарай
номой сангай мэдээсэлэй таhагай мэргэжэлтэн
